Wydawnictwo książkowe
„Huculi, Bojkowie, Łemkowie – Tradycja i Współczesność” to trzecia pozycja wydana w serii Biblioteki Górskiej Centralnego Ośrodka Turystyki Górskiej PTTK będąca podsumowaniem konferencji o tym samym tytule, która odbyła się 14 marca 2008 roku w ramach Festiwalu Huculskiego im. Stanisława Vincenza zorganizowanego przez Fundację ARTica. Okazję do wydania niniejszej pozycji stanowią Obchody 120. rocznicy urodzin Vincenza, w ramach których organizowana jest także promocja i pierwsza prezentacja książki wydanej w dwóch wersjach językowych – polskiej i ukraińskiej. Zbiór artykułów na temat bliskich, a zarazem różnorodnych kultur karpackich oraz wybór korespondencji i fotografii Vincenzów został opublikowany dzięki wsparciu finansowym Województwa Małopolskiego.
Książka stanowi kontynuację problematyki potrzeb i możliwości prowadzenia dalszych badań zmieniającej się kultury Hucułów, przedstawionej w opublikowanych przez Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK materiałach z międzynarodowej konferencji naukowej „Huculszczyzna, jej kultura i badacze” , która odbyła się podczas pierwszego w Polsce Festiwalu Huculskiego „Za głosem trembity”. Oba wydawnictwa nawiązują do powrotu przedwojennej tradycji badań muzyki Huculszczyzny, którą zainicjowało już w 1965 wydanie Muzyki Huculszczyzny – Stanisława Mierczyńskiego – wybitnego przedwojennego polskiego zbieracza folkloru i skrzypka. Redakcji dzieła podjął się wybitny polski etnomuzykolog prof. dr hab. Jan Stęszewski, prowadzący tę promocję. Tym razem, najważniejszą kwestią było ukazanie kultury Hucułów w szerszym kontekście pokrewnych im pozostałych grup górali ruskich zamieszkujących głównie wschodnią część łuku karpackiego – Bojków, Łemków, w niektórych regionach karpackich określanych również Rusnakami lub Rusinami. Regiony zamieszkiwane przez te grupy etniczne, zwłaszcza w fazie stopniowego wygasania ludowej tradycji ustnej, a także ze względu na wciąż niewystarczające opracowania zarówno etnologiczne, jak i przede wszystkim etnomuzykologiczne, wymagają prowadzenia dalszych badań ze strony zarówno ukraińskiej, polskiej jak i słowackiej, gdzie również znajdują się terytoria etnicznie ruskie. W dobie jednoczącej się Europy powinniśmy zmierzać do szukania wspólnych korzeni i pielęgnowania różnorodności, zwłaszcza w małych regionach, określonych tak trafnie przez Stanisława Vincenza „małymi ojczyznami”.
Książka dedykowana jest Stanisławowi Vincenzowi z racji przypadającej w tym roku 120 rocznicy urodzin, czego wyrazem tego jest opublikowanie wraz z materiałami pokonferecyjnymi niezwykle wzruszającej korespondencji prowadzonej pomiędzy Ireną i Stanisławem Vincenzami a Hucułami, w okresie ich powojennej emigracji z Huculszczyzny na Zachód Europy. Archiwalne fotografie zawarte w tej części książki pochodzą z prywatnych zbiorów Andrzeja i Joanny Vincnezów.
Pewny ewenement może stanowić opublikowanie pierwszy raz w historii Centralnego Ośrodka Turystyki Górskiej PTTK w Krakowie materiałów z międzynarodowej konferencji, w której spotkali się wybitni polscy i rosyjscy etnomuzykolodzy i etnolodzy z Uniwersytetu Jagiellońskiego, Uniwersytetu Warszawskiego oraz Rosyjskiego Instytutu Historii Sztuki w Petersburgu. Materiały wyróżniają się unikatową w Polsce tematyką, związaną z kulturą muzyczną Hucułów, Bojków i Łemków.
Inicjatywa wydania niniejszych materiałów przez COTG PTTK, wynika nie tylko z wysokiego poziomu wydawniczego tego ośrodka, sympatii, ale również chęci udostępnienia wiedzy na temat niezwykłej kultury tych regionów szerszemu kręgowi odbiorców – pasjonatów, którzy coraz częściej odwiedzają te regiony.
Uwaga: książka nie jest przeznaczona do sprzedaży– dostępna będzie jedynie 30.listopada 2008 podczas promocji oraz podczas uroczystości w Rotundzie.
Spis treści:
– Wstęp
HUCULI, BOJKOWIE, ŁEMKOWIE – TRADYCJA I WSPÓŁCZESNOŚĆ – MATERIAŁY POKONFERENCYJNE
– Przedmowa
– Jerzy Czajkowski „Czy Wołosi to Włosi?”
– Patrycja Trzeszczyńska „Huculszczyzna i ukraińskie Karpaty w kulturze polskiej dawniej i dziś”
– Ihor Macijewski „Muzyka huculska w kontekście międzykulturowym”
– Wiktoria Schmidt „Rola skrzypiec w muzyce huculskiej”
– Urszula Janicka – Krzywda „Połoniny niesamowite ( z demonologii Hucułów)
– Magdalena Kwiecińska „Współczesny obraz Bojka w oczach szlachty zagrodowej okolic Sambora”
– Piotr Dahlig „Bojkowskie tradycje muzyczne i ich odrodzenie we współczesnej etnomuzykologii ukraińskiej
– Bożena Lewandowska „Z badań nad łemkowskim folklorem muzycznym”
– Justyna Cząstka – Kłapyta „Autoklasyfikacja repertuaru muzycznego przez rusnackich mieszkańców wsi Osturnia (Zamagórze Spiskie)
STANISŁAW VINCENZ – PO STRONIE DIALOGU – WYBÓR LISTÓW I FOTOGRAFII
– Przedmowa
– Korespondencja Stanisława Vincenza i Marijki Mohoruk
– Listy Wasyłyny Czornysz do Ireny Vincenz
– Stanisław Vincenz w Krakowie
Redakcja:
Justyna Cząstka – Kłapyta – inicjatorka współpracy naukowej z COTG PTTK, główny organizator konferencji Huculi, Bojkowie, Łemkowie – tradycja i współczesność, pomysłodawca Festiwalu Huculskiego, doktorantka UJ (etnomuzykolog), działa z ramienia Towarzystwa Doktorantów UJ, Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej UJ i Fundacji ARTica, przyczyniła się do powrotu przedwojennej tradycji badań muzyki Huculszczyzny ze strony polskich badaczy poprzez zainicjowanie organizacji Festiwalów Huculskich w Krakowie z ramienia i przy wsparciu różnych instytucji: 2006 – Stowarzyszenie Wschodnia Perspektywa, 2008 – Fundacja ARTica, także w 2007 – Dni huculskich – Koło Wschodnie UJ oraz konferencji i wydawnictw poświęconych tej problematyce. Właśnie przez organizację tego typu wydarzeń z mężem – Piotrem Kłapytą oraz z Fundacją ARTica stała się inicjatorami przywrócenia pamięci Stanisława Vincenza w Krakowie.
Prowadzenie promocji:
Jan Stęszewski (ur.1929)– wybitny polski muzykolog, etnomuzykolog, etnograf, były kierownik Zakładu Muzykologii w Poznaniu, wykładowca w wielu uniwersyteckich uczelniach w kraju i za granicą, w 1969 – 73 – był przewodniczącym Sekcji Muzykologów Sekcji Muzykologów Związku Kompozytorów Polskich, w latach 1979 – 99 – przewodniczącym Polskiej Rady Muzycznej przy UNESKO, zaś od 1976 jest członkiem głównego komitetu i jurorem Olimpiad Artystycznych, od 1973 członkiem jury Ogólnopolskiego Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym, jest także członkiem rad i komitetów naukowych m.in. komitetów Polskiej Akademii Nauk: nauk etnologicznych i nauk o sztuce. Za swoje liczne zasługi został uhonorowany wieloma odznaczeniami i nagrodami, m.in.: Srebrnym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Odznaką „Zasłużony Działacz Kultury”, Nagrodą Związku Kompozytorów Polskich”.